Türkiye’de İş Yapmak

İçindekiler Bazı Maddeler

• Teşvikler: Neden Türkiye?
• Sektörler: Türkiye ne sunuyor?
• İş araçları
• Şirket Kuruluşu: Gereklilikler ve Prosedürler
• Türkiye’de iş yapmak için temel yasalar
• Yatırım yoluyla Türk vatandaşlığı

Teşvikler: Neden Türkiye?

1. Stratejik Konum

Türkiye, Asya ve Avrupa arasında köprü vazifesi görmesini sağlayan eşsiz bir stratejik konuma sahiptir. Bu konum Türkiye’nin Avrupa, Asya, Orta Doğu ve Kuzey Afrika’daki 1,7 milyardan fazla insanın yaşadığı bir pazara erişimini sağlamıştır. Türkiye’nin iki kıtaya ait coğrafi konumu, lojistik ve işgücü açısından avantaj sağlayarak ülkeyi büyük bir pazar için güçlü ve uygun maliyetli bir merkez haline getirmiştir. Ayrıca ülkenin üç tarafının denizlerle çevrili olması ve bu sayede çok sayıda liman hizmetinin verilebilmesi; sürekli gelişen demiryolu ve karayolu ulaşım altyapıları; Türk Hava Yolları’nın uçuşlarıyla yolcu ve yük taşımacılığı sistemlerinde destinasyonların sürekli artması, ticaret faaliyetlerini entegre bir şekilde desteklemektedir.

2. Düşük İş Yapma Maliyeti

Avrupa’daki bazı ekonomilerle karşılaştırıldığında Türkiye, yabancı yatırımcılara düşük işletme maliyeti sunmaktadır. Türkiye’deki yerel tedarikçiler de nispeten düşük maliyetle yüksek kaliteli mal ve hizmetler sunmalarıyla bilinmektedir. Buna ek olarak, Türkiye her yıl çok sayıda nitelikli üniversite mezunu vermenin ve Avrupalı komşularına kıyasla daha düşük işgücü maliyetinin avantajını yaşamaktadır.

3. Güçlü Tüketici Harcamaları

Türkiye, büyük ölçüde trendleri takip eden ve düzenli olarak yeni markalı ürün ve hizmetler satın alan büyük, çalışan, genç bir nüfus tarafından yönlendirilen güçlü tüketici harcamalarına sahiptir. Dolayısıyla, iyi düşünülmüş bir yerel stratejiye sahip yabancı işletmeler, Türkiye’deki tüketicilere hitap edebilir ve pazardaki varlıklarından yeni gelir ve kâr elde edebilirler.

4. Mükemmel Yerel Üretim

Türkiye, yabancı işletmelerin yurt içi dağıtım veya yurt dışı ihracat için ürün oluşturmalarına yardımcı olmak üzere iyi konumlanmış zengin bir yerel üretim gücüne sahiptir. Genellikle, Türk imalatçılar daha küçük siparişleri üretmek için iyi bir konuma sahiptir – bu da onları Türkiye’de faaliyet gösteren orta ölçekli veya daha küçük yabancı işletmelere yardım sağlamak için benzersiz bir şekilde uygun hale getirir.

5. Nitelikli işgücü

Türkiye, nitelikli işgücü nüfusu bakımından Avrupa’nın üçüncü büyük ülkesidir. Genç nüfusu, Türkiye’nin diğer ülkelere kıyasla üst sıralarda yer almasını sağlamaktadır. Türkiye’de örgün eğitim veren çok sayıda üniversite bulunmaktadır. Ayrıca, sanayi sayısının yüksek olması da nüfusun çeşitli sanayi ürünlerinin üretiminde beceri kazanmasını sağlamıştır. Bu vasıflı işgücü, yatırımcıların kaliteli mal ve hizmet temin etmesini sağlamaktadır.   Sektörler: Türkiye ne sunuyor?

1. Tarım

Türkiye’nin tarım sektörü modern ve gelişmiş bir sektördür ve ülke ekonomisinin önemli bir parçasını oluşturmaktadır. Hem ekonomi hem de ülkenin gıda güvenliği açısından taşıdığı büyük önem nedeniyle tarım sektörü hükümetten güçlü bir destek görmektedir. Yabancı yatırımcıların ihtiyaç duymaları halinde güçlü ve yetkin yerli ortaklara sahip olmaları da muhtemeldir. Hem Türkiye hem de Afrika, gıda güvenliği için tarımın öneminin farkında. Tarım sektöründe aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli fırsatlar bulunmaktadır: Bitkisel üretim (tahıl, meyve, sebze vb.); Hayvancılık; Su ürünleri yetiştiriciliği ve balıkçılık; Sulama ve su yönetimi; Tohum ve gübre üretimi; Tarımsal kimyasallar ve böcek ilaçları

2. Gıda, İçecek ve Hızlı Tüketim Malları (FMCG)

Gıda maddeleri üretimi, GSYİH’nin yaklaşık %20’sini oluşturan Türkiye ekonomisinin büyük bir bileşenidir. Bu sektör altındaki Fırsatlar şunları içerir: Kozmetik, temizlik kimyasalları ve ekipmanları imalatı; gıda üretimi ve işlenmesi; içecek üretimi ve şişeleme; gıda ve atıştırmalıkların ambalajlanması ve markalama ekipmanları; dondurulmuş ve konserve ürünler.

3. Sağlık

Türkiye’nin sağlık sektörü dünya çapında tanınmakta ve ülke ekonomisine önemli bir katkı sağlamaktadır. Bazı fırsatlar şu alanlarda sunulmaktadır: Tıbbi ekipman tedariki; Tıbbi prosedürler / sağlık hizmetleri; İlaç üretimi ve tedariki; Fitness ve egzersiz ekipmanları ve malzemeleri; diğerleri arasında.

4. İnşaat

Türkiye’deki inşaat sektörü çok gelişmiş olup çok yüksek kalitede inşaat malzemeleri, ekipmanları, becerileri ve hizmetleri sunmaktadır. İnşaat, binaların ve diğer hareketsiz yapıların montajı, bakımı ve onarımı ile yapıların ayrılmaz parçaları haline gelen ve kullanımları için gerekli olan yolların ve hizmet tesislerinin inşasını içeren bir sektördür. Türkiye’nin bu sektör kapsamında sunduğu fırsatlar şunlardır: Yapı malzemeleri ve inşaat ekipmanları tedariki; İç tasarım ve dekorasyon; Gayrimenkul; Konut, sanayi ve altyapı inşaatı.

5. Tekstil, Mobilya, Ev Eşyaları

Türk tekstil sektörü ülkede gelişen bir sektördür ve dünya çapında saygın bir yere sahiptir. Türkiye, yüksek kaliteli tekstil ürünleri üretmekte/imal etmekte ve ihraç etmektedir ve dünyanın en büyük tekstil ihracatçılarından biridir. Bu sektör altında Türkiye şu alanlarda fırsatlar sunmaktadır: Tekstil makineleri ve ekipmanları imalatı; Ev tekstili ve mobilyaları; Ayakkabı ve konfeksiyon imalatı; Mobilya ve Ev ekipmanları; Ev, ofis, dış mekan, okul, özel tasarım mobilyalar; Aydınlatma ve aksesuarlar; Halı ve yer döşemeleri

6. Makine

İmalat, toplam üretimin %84’ünü elinde bulunduran en önemli sektördür. İmalat sektöründeki en büyük segmentler şunlardır: gıda ürünleri, tekstil ve hazır giyim, motorlu taşıtlar, ana metaller ve fabrikasyon metal ürünleri, plastik ürünler, kimyasallar ve kimyasal ürünler, elektrikli ekipmanlar Bu sektör altındaki fırsatlar şunlardır:Üretim ekipmanları; Konveyör hatları ve ekipmanları; Paketleme makineleri; Endüstriyel makine ve aletler; İnşaat ve madencilik ekipmanları; Tarım makineleri; Baskı makineleri; Tekstil makineleri; Ulaşım ve lojistik ekipmanları   İş Araçları Türk Ticaret Kanunu uyarınca, şirketlerin kurumsal ve kurumsal olmayan biçimleri vardır. Kurumsal formlar anonim (JSC) (“anonim şirket”) ve limited şirketlerdir (LLC) (“limited şirket”). Bunlar hem küresel ekonomide hem de Türkiye’de en yaygın olarak tercih edilen türlerdir. JSC ve LLC arasındaki farklar şunlardır:

• Sermaye payları: JSC’de asgari 50.000 TL ve kayıtlı sermaye sistemini kabul eden halka açık olmayan JSC için 100.000 TL iken, LLC için 10.000 TL’dir.
• Hissedarlar: JSC ve LLC’de tek hissedar oluşturmak mümkündür. Gerçek veya tüzel kişiler olabilirler. LLC’de elliyi geçemez.
• Sorumluluk: JSC’de hissedarlar sadece taahhüt ettikleri paydan sorumlu iken, LLC’de şirket sözleşmesinde öngörülen ek ödeme ve ifa yükümlülüklerini yerine getirmek zorundadırlar. Ve tahsil edilemeyen kamu borçları nedeniyle sermaye borçlarından sermaye payları oranında sorumludurlar.
• Hisselerin devri: JSC’de hissedarlar hisselerini serbestçe devredebilirken, LLC’de genel kurulun onayına ihtiyaç duyarlar
• Halka arz: Sadece JSC halka hisse teklif edebilir.
• Yönetim: A.Ş.’de bir Genel Kurul ve bir Yönetim Kurulu vardır. LLC’de bir Genel Kurul ve bir Müdürler Kurulu vardır

Şirket Kuruluş İşlemleri Yabancı gerçek ve tüzel kişilerin Türkiye’de şirket kurmaları yerli yatırımcılarla aynı kurallara tabidir. Prosedürler aşağıdaki gibidir:

1. Ana sözleşmenin hazırlanması ve kurucu hissedarların imzalarının MERSİS’te onaylanması
2. Şirket belgelerinin düzenlenmesi ve noter onayı
3. Potansiyel vergi kimlik numarasının alınması
4. Banka hesabı açılması ve kuruluş sermayesinin banka hesabına yatırılması: Taahhüt edilen sermayenin yüzde 25’inin yeni şirket tescilinden önce, kalan yüzde 75’inin ise iki yıl içinde ödenmesi
5. Rekabet Kurumu payı ve nakit sermayenin ödenmesi: Şirket sermayesinin yüzde 0,04’ünün Rekabet Kurumu’nun banka hesabına “Rekabet Kurumu Payı” olarak yatırılması
6. Tescil için Ticaret Sicil Müdürlüğü’ne başvuru yapılması.
7. Yasal defterlerin tasdiki
8. Ticaret Sicil Müdürlüğü’nün şirket kuruluş bildiriminin vergi dairesi nezdinde takibi
9. Şirket yetkililerinin imza beyannamelerinin hazırlanması
10. Gerekiyorsa Ortaklar Sözleşmesi’nin hazırlanması
11. Gerekiyorsa şirket yetkililerinin atanması

Zaman çerçevesi ve maliyetler: Çeşitli koşullara bağlı olarak yaklaşık 2-4 hafta sürer. Ücretler ve masraflar (yasal hizmet ücreti hariç) bir hissedarlı şirket için yaklaşık 12.000 TL, her ek hissedar için 3.000 TL ek maliyettir.   İş Yapmanın Temel Yasaları

1. Göçmenlik yasaları

Yabancılar, Türkiye’de bağımlı veya bağımsız çalışmaya başlamadan önce çalışma izni almak zorundadır. Çalışma izni olmadan Türkiye’de herhangi bir sıfatla çalışmak yasalara aykırıdır ve ihlal edenler para cezasına çarptırılır. Çalışma izni başvuruları, yurt içinde doğrudan Bakanlığa, yurt dışında ise yabancının vatandaşı olduğu veya yasal olarak bulunduğu ülkedeki Türkiye Cumhuriyeti büyükelçiliklerine veya konsolosluklarına yapılır. Yurt dışında yapılan çalışma izni başvuruları, Türkiye Cumhuriyeti büyükelçilikleri veya konsoloslukları tarafından Bakanlığa sunulur. Çalışma izni başvuruları, yetkili aracı kurum tarafından da yapılabilir. Çalışma İzni Türleri Sınırlı Süreli: Çalışma izni sınırlı bir süre için verilebilir ve daha uzun süreler için uzatılabilir. Standart çalışma izni, ilk başvuruda en fazla bir yıl süreyle verilir. Sınırsız Süreli: Sekiz yıl çalışma iznine veya uzun süreli oturma iznine sahip olan yabancılara sınırsız süreli çalışma izni verilebilir. Sınırsız çalışma izni, yabancılara Türk vatandaşlarıyla aynı hak ve statüyü sağlar, ancak aşağıdakiler hariç:

• Oy kullanma ve kamu görevine başvurma hakkı.
• Memur olarak çalışma hakkı.
• Askerlik görevi.
• Çeşitli kanun ve yönetmeliklerde öngörülen diğer sınırlamalar, örneğin belirli bölgelerde gayrimenkul edinimiyle ilgili kısıtlamalar.

Şirket hissedar izinleri: Yabancı hissedarlar veya sınırsız ortaklar, ilgili tüzel kişiliklerde icracı üye olarak görev yapmak üzere izin alabilirler. Bağımsız çalışma izinleri: Türkiye’de kesintisiz beş yıl ikamet eden ve ekonomiye ve istihdama olumlu katkı sağlayan kişilere bağımsız çalışma izni verilir. Turkuaz Kartlar: Turkuaz kart, yüksek nitelikli kişilerin Türkiye’de çalışma ve kalmalarına olanak tanır. Turkuaz kartlar, süresiz özel bir çalışma izni türüdür. Turkuaz kart sahipleri Türkiye’de süre sınırı olmaksızın çalışabilir ve eşlerine ve çocuklarına otomatik olarak daimi oturma izni verilir. Sağlam bir eğitim, mesleki veya bilimsel geçmişe sahip olduğu değerlendirilen kişiler ve Türkiye ekonomisine önemli katkı sağlayabilecek yatırımcılar, Turkuaz Kart almaya hak kazanırlar.

2. İstihdam yasaları

Türkiye’deki yabancı çalışanlar, yerel çalışanlar için geçerli olan aynı istihdam yasalarına tabidir. Türk şirketlerinin yabancı çalışan istihdam etmek için aşağıdaki gibi belirli şartlara uyması gerekmektedir:

• Çalışma izni başvurusunda bulunan her bir yabancı uyrukluya karşılık şirkette en az beş Türk vatandaşı çalışanın bulunması gerekmektedir.
• Şirketin en azından şunlardan birine sahip olması gerekir:
  • ödenmiş sermayesi 100.000 TL;
  • 800.000 TL brüt satış tutarı; veya
  • Son mali yılında 250.000 ABD doları ihracat gerçekleştirdi.
• Yabancı çalışanın şirket ortağı olması halinde şirket sermayesinin en az %20’sine sahip olması, bu oranın da en az 40.000 TL olması gerekmektedir.

3. Vergi kanunları

Türkiye’deki işletmeler aşağıdaki vergilere tabidir: Kurumlar Vergisi: Kurumlar tarafından net gelir üzerinden %25 (2023 yılı için) Gelir Vergisi: Gerçek kişiler tarafından net gelir üzerinden %15-40 KDV: %18 Emlak Vergisi: Konuma göre değişir Kira Vergisi: Kira gelirine göre değişir Damga Vergisi: Sözleşme ve belge bedelinin %0,948’i, 10.732.371,80 TL ile sınırlıdır Özel Tüketim Vergisi: 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu’nda belirtilen belirli ürünler için, aşağıdakiler dahil:

• Otomobiller ve motosiklet, uçak ve yat gibi diğer taşıtlar.
• Tütün ve tütün ürünleri, alkollü içecekler ve gazlı içecekler.
• Lüks ürünler.
• Petrol ürünleri ve doğal gaz.

Stopaj Vergisi: Serbest meslek sahiplerine yapılan ödemelerde %20, kira ödemelerinde %20, ücret ve maaşlarda %15 ila %40   Yatırım Yoluyla Türk Vatandaşlığı Türkiye’de yabancı bir yatırımcının Türk vatandaşlığına hak kazanmasını sağlayabilecek belirli yatırım türleri bulunmaktadır:

1. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’ndan onaylı, en az 500.000 ABD Doları veya karşılığı döviz tutarında sabit sermaye yatırımı yapılması
2. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’ndan onaylı, en az 400.000 ABD Doları veya karşılığı döviz tutarında taşınmaz edinilmesi
3. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’ndan onaylı, en az 50 kişiye istihdam yaratılması
4. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’ndan onaylı, en az 500.000 ABD Doları veya karşılığı döviz tutarındaki tutarı, en az üç yıl süreyle çekilmemesi şartıyla Türkiye’de faaliyet gösteren bankalara yatırmak
5. Hazine ve Maliye Bakanlığı’ndan onaylı, en az 500.000 ABD Doları veya karşılığı döviz tutarındaki devlet tahvili satın alınması
6. En az 400.000 ABD Doları tutarında gayrimenkul yatırım fonu payı veya girişim sermayesi yatırım fonu payı satın alınması Türkiye Sermaye Piyasası Kurulu’nca onaylanmış, en az üç yıl süreyle satılmaması şartıyla 500.000 ABD Doları veya karşılığı döviz cinsinden mevduat.
7. Sigorta ve Bireysel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nca belirlenen fonlara en az 500.000 ABD Doları veya karşılığı döviz tutarında katkı payı yatırılması ve en az üç yıl süreyle bireysel emeklilik sisteminde kalması şartıyla Sigorta ve Bireysel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nca onaylanmış,